5    Besluitvorming

Ozon is een chemische stof die zich in de atmosfeer bevindt. Wanneer deze stof dicht bij de aarde, in de troposfeer, gevormd wordt, is ze schadelijk. In de stratosfeer daarentegen vormt deze stof de ozonlaag, die ons beschermt tegen de schadelijke straling van de zon.
Maar de ozonlaag wordt aangetast. Vroeger bestond er een natuurlijk even wicht tussen de aanmaak en afbraak van ozon. Maar de afgelopen halve eeuw heeft de mens verscheidene ozonafbrekende stoffen de atmosfeer ingestuurd, waardoor de afbraak van ozon in de stratosfeer nu groter is dan de aanmaak. Dit uit zich in het gat in de ozonlaag boven Antarctica en in de sterke verdunningen van de ozonlaag boven de andere werelddelen. Deze verdunningen hebben verscheidene schadelijke gevolgen voor het leven op aarde. De temperatuurstructuur van de atmosfeer verandert: de troposfeer warmt op en de stratosfeer koelt meer af. Hierdoor zal het ozongat echter nog langer blijven bestaan. Bovendien worden planten aangetast: hun DNA verandert, hun chemische samenstelling verandert, de fotosynthese verloopt niet meer normaal en dit kan bij hele kleine organismen als fytoplankton snel dodelijk aflopen. Tot slot vergroot bij mens en dier de kans op ziekten als huidkanker en cataract en wordt het immuunsysteem aangestast.
Onderzoekers zijn echter positief over de toekomst van de ozonlaag: ze verwachten dat de ozonlaag zich  tegen 2050 zal hebben hersteld en dat het gat boven de zuidpool dan gedicht zal zijn. Dit herstel zal echter niet vanzelf komen.
Men heeft veel onderzoek naar de ozonlaag gedaan. Door middel van metingen op de grond, dit wil zeggen met toestellen, als weerballonnen en de Brewer-spectrometer, die vanop de aarde de ozonlaag meten. Er worden ook satellieten gebruikt die meettoestellen (TOMS, SCIAMACHY, GOME en het OMI) aan boord hebben om de metingen uit te voeren. De toekomst van de ozonlaag wordt voorspeld aan de hand van computermodellen.
Op grond van deze onderzoeksresultaten heeft men wereldwijde maatregelen genomen om de ozonlaag te beschermen. De eerste conventie vond plaats in Wenen in 1985. Na de ontdekking van het ozongat heeft men een tweede protocol op gesteld in Montreal in 1987. Dit Montreal Protocol in nadien nog een vijftal keer vernieuwd en verbeterd. Zowel de Europese Unie als België zelf hebben wetten uitgevaardigd om aan deze internationale maatregels te voldoen. Tot slot is er het Kyoto Protocol, dit protocol doet niets om de ozonlaag te beschremen.
Wat het Kyoto Protocol aangaat is er geen rechtstreeks verband met de ozonafbraak vast te stellen. Wel kan gesteld worden dat bepaalde maatregelen voorgesteld door het Montreal Protocol soms indruisen tegen de Kyoto-afspraken. Zo werd bijvoorbeeld het gebruik van bepaalde vervangende stoffen aangeraden zonder ermee rekening te houden dat deze vervangstoffen de opwarming van de aarde in de hand werken. Er is dus nog wel wat werk aan de winkel.

terug naar inhoudstafel